Climate Smart Agriculture (CSA)

 

Climate Smart Agriculture

Climate Smart Agriculture (CSA) 

د اقلیم ځیرک کرنه

د اقلیم ځیرک کرنه (CSA) موخه دا ده چې کرهنیز سیسټمونه د نړیوالې تودوخې د اغیزو په وړاندې مقاومت وکړي.

دقیق کرهنیز پلیټ فارمونه ، د لږ چاپیریال اغیزو سره د کرنې موثریت او محصولاتو ته د وده ورکولو هڅه هم کوي ، د اقلیم د ځیرک فارم کولو کې په پراخه قبلونه مرسته کړې.

بیا هم، بزګران، په ځانګړې توګه په مخ پر ودې هیوادونو کې، ممکن د اقلیم ځیرک کرنې ته د بدلون راوستل ستونزمن وي. د دې له امله، د CSA کړنې د حکومت او نادولتي موسسو ملاتړ او ودې ته اړتیا لري.

 

د اقلیم ځیرک زراعت څه شی دی؟

د اقلیم ځیرک کرهنه د کرنیزو ځمکو، فصلونو، څارویو او ځنګلونو اداره کولو لپاره یوه پراخه ستراتیژي ده چې د کرنې په تولیداتو باندې د اقلیم د بدلون منفي اغیزو سره مبارزه کوي.

 

د اقلیم ځیرک کرنې درې اصلي موخې شتون لري:

1.       محصول: د حاصلاتو او څارویو د تولید او د کرنې د ګټې په لوړولو سره، د اقلیم له پلوه ځیرک کرهنه د ټولیز کرنیزو محصولاتو د لوړولو او د خوراکي توکو د زیات خوندیتوب لپاره کار کوي.

2.       تطابق: د اقلیم ځیرک کرنې موخه د نړیوالې تودوخې د ویجاړونکو اغیزو په وړاندې د کرنې زیربنا پیاوړي کول دي. دا د اقلیم پورې اړوند ګواښونو لکه سیلابونو، وچکالۍ، یا سخت تودوخې په وړاندې د حساسیت کمولو لپاره اقدامات کوي.

3.       کمول: د اقلیم له پلوه د ځیرک کرنې یو له لومړنیو اهدافو څخه د کرنې فعالیتونو له امله په اتموسفیر کې د خوشې شوي شنو خونو ګازونو مقدار کمول دي ، په شمول د څارویو څخه د میتان غاز اخراج ، د وریجو کښت ، او د مصنوعي سرې کارول.

کرنه، اقلیم او طبیعي چاپیریال - د اقلیم ځیرک کرنې درې ستنې - ټول یو له بل سره تړلي دي. د دې په نظر کې نیولو سره، د اقلیم له پلوه ځیرک کرهنه د دودیز او معاصر پوهې او ټیکنالوژیو سره یوځای کولو ته وده ورکوي ترڅو د نړیوال تودوخې اغیزو ته قوي کرهنیز عملونه رامینځته کړي. هغه کروندګر چې د اقلیم له پلوه ځیرک کرنې طریقې غوره کوي د عاید زیاتوالی لیدل کیږي پداسې حال کې چې د اقلیم د بدلون سره مبارزه او د نړیوال خوراکي خوندیتوب پیاوړتیا کې هم مرسته کوي.

 

د اقلیم ځیرک کرنې تمرینونه

د اقلیمي پلوه ځیرک کرهنه د اقلیم د بدلون ناوړه اغیزو کمولو او د کرنې تولید او ګټې لوړولو لپاره د خاورې کاربن جذبولو او د شنو خونو ګازونو اخراج کمولو په څیر عملونه شاملوي. د CSA کړنې د هغو عناصرو په پوهیدو کې چې د کرنې په حاصلاتو، د خاورې روغتیا، د هوا ککړتیا، او د کرنې نورې پایلې اغیزه کوي د دقیقې کرنې سره ورته دي. موږ به په راتلونکي کې د اقلیم ځیرک کرنې بنسټیزو کړنو ته لاړ شو.

د اقلیم مقاومت لرونکي ورایټو کښت کول

د هغو ورایټو کرل چې د تودوخې او د اورښت په وړاندې ډیر مقاومت لري کولی شي د کروندګرو سره د فصل په تولید باندې د نړیوالې تودوخې اغیزې کمولو کې مرسته وکړي. لکه څنګه چې په نامناسب ځایونو او پخوانیو غیر مناسبو ځمکو کې د کرنې پراختیا معمول کیږي، د اقلیم مقاومت لرونکي فصلونو کرلو اړتیا مخ په ډیریدو ده.

د حاصلاتو ثبات ته وده ورکول او د اقلیم خطرونو ته د حساسیت کمول د اقلیم د ځیرک کرنې تمرینونو له لارې ترلاسه کیدی شي لکه د محلي چاپیریال سره د مناسبو ځانګړتیاو سره د فصل ډولونو غوره نسل.

د کرنې ساتنه

د کرنې پرته او کمه کرنه، د پاتې فصلونو کارول او د فصلونو پوښل ترڅو ځمکه د تل لپاره وپوښل شي، او د فصلونو څرخول ټول د اقلیم د ځیرک کرنې ساتنې تخنیکونو بیلګې دي چې د خاورې کیفیت ساتلو لپاره ځای پرځای شوي. د خاورې روغتیا ته وده ورکولو، د تخریب کمولو، او د اوبو جذب او د ځمکې د اوبو ایستلو ته وده ورکولو سره، دا طریقې په کرهنه کې د اقلیم بدلون سره مقاومت ته وده ورکوي.

زراعتي ځنګلونه

Agroforestry د اقلیم ځیرک کرنې او د ځنګلو د ونو وده یا څارویو تر څنګ چې کوي زراعتی ځنګلونو تمرین دی. ونې سیوري جوړوي او باد ماتوي او د خپلو "ګاونډیانو" لپاره د غذايي موادو سایکل چلولو ته وده ورکوي، پداسې حال کې چې د کرنې پورې اړوند کاربن ډای اکسایډ جلا کوي. د کرنیزو ځنګلونو سیسټمونه، چې ونې او بوټي په کرونده کې شاملوي ترڅو د ژویو تنوع او د خاورې حاصل ورکونې ته وده ورکړي، د لا پیاوړې کرنیزو منظرو د جوړولو لپاره کارول کیدی شي.

د اوبو مدیریت

دقیق اوبولګولو، څاڅکو اوبولګولو، او د باران د اوبو راټولول ټول د اغیزمن اقلیم ځیرک کرنې ستراتیژیو بیلګې دي چې د اوبو د مصرف موثریت اعظمي کولو او په چاپیریال باندې د منفي اغیزو کمولو لپاره کارول کیدی شي. د وچکالۍ یا غلط اورښت په وخت کې، دا طریقې تضمینوي چې فصلونه د لږ ضایع کیدو سره کافي اوبه ترلاسه کوي.

د آفتونو کنټرول مدیریت    Integrated Pest Management (IPM)

د آفتونو کنټرول مدیریت (IPM) د آفتونو، زیان رسوونکو واښو او ناروغیو کنټرول لپاره د اقلیم ځیرک کرنې ستراتیژي ده چې د ایکولوژیک خوندیتوب ته لومړیتوب ورکوي. د بیولوژیکي، کلتوري او کیمیاوي طریقو یوځای کول د مصنوعي آفت وژونکو اړتیا کمولو کې اغیزمن ثابت شوي. د IPM ستراتیژۍ د ایکوسیستم په ساتلو کې مرسته کوي، د ژویو تنوع لوړوي، او ګټور ارګانیزمونه له زیان څخه ساتي.

د غذايي موادو مدیریت

د عضوي سرې کارول، دقیق سرې ورکول، او د فصل گردش ټول د اقلیم له پلوه د ځیرک غذايي موادو مدیریت ستراتیژیو بیلګې دي چې د خاورې حاصلات زیاتوي پداسې حال کې چې د غذايي موادو جریان کموي او د مصنوعي سرې څخه د شنو خونو ګازونو اخراج کموي. کله چې غذايي مواد په دې چاپیریال کې په شعوري ډول اداره کیږي، د دوی په کارولو کې لږ ضایع او ډیر موثریت شتون لري.

د مالدارۍ مدیریت

ښه تغذیه، لږ کثافات، او ډیر اغیزمن څړځای د څارویو د دوامدار مدیریت درې ستنې دي. د اقلیم ځیرک کرنې لپاره فعالیتونه، په شمول د څرخي څړځایونو، د خوړو ځانګړي بېلانس، او د سرې مدیریت، کولی شي د مالدارانو سره مرسته وکړي چې د میتان اخراج کمولو اهداف ترلاسه کړي پداسې حال کې چې د څارویو تولید زیات کړي.

 

د اقلیم ځیرک کرنې ګټې

د اقلیم د ځیرک کرنې دودونو پراخه منل چاپیریال ته ګټه رسوي، د بزګرانو معیشت ته وده ورکوي، او نوې اقتصادي لارې پرانیزي. په ځانګړې توګه، دا د هغې ځینې ګټې دي:

د کرنیزو محصولاتو ښه والی: د اقلیمي پلوه ځیرک کرنې میتودونه د اوبو، سرې او نورو کرنیزو توکو په کارولو سره د فصل حاصلات ډیروي. کروندګر هم په خپلو فصلونو کې د اوبو او تودوخې فشار مخه نیسي، خپله خاوره سالم ساتي او په غذايي موادو او لندبل کې بډایه وي، او د آفتونو او ناروغیو زیانونه کموي. د پایلې په توګه، د اقلیم ځیرک کرنې په منلو سره، بزګران کولی شي حاصلات لوړ کړي پداسې حال کې چې د اقلیم د بدلون په وړاندې مقاومت لري.

د شنو خونو ګازونو (GHGs)Green House Gases  د اخراج کمول: د کرنې ساتنه، د پوښښ فصلونو کښت کول، په کلیوالو سیمو کې د بایوچار (سکارو) کارول، او ښه پلان شوي، دقیق سرې کارول یوازې د اقلیم د ځیرک کرنې ځینې میتودونه دي چې د کرنې څخه د شنو خونو ګازونو اخراج کمولو لپاره وړاندیز شوي.

د ککړتیا او نورو چاپیریالي خطرونو کمول: د اقلیم ځیرک کرنه د چاپیریال دوستانه میتودونو باندې تکیه کولو سره د چاپیریال زیان کمولو کې مرسته کوي. د ساتنې کرنه د خاورې له تخریب څخه په ساتلو کې مرسته کوي، د ځمکې حاصلخیزه ساتنه کوي، او د محلي نباتاتو او څارویو ژوند خوندي کوي. د اوبو ځیرک مدیریت د غیر ضروري مصرف کمولو سره د اوبو رسولو ساتنه کوي. عضوي کرنه او Integrated Pest Management (IPM) د زیان رسونکي کیمیاوي درملنې اړتیا کموي، کوم چې د متوازن چاپیریال (Biome) ساتلو لپاره مهم دی. کاربن ډای اکسایډ له اتموسفیر څخه ایستل کیږي او د زراعتي ځنګلونو سیسټمونو کې زیرمه کیږي ، د اقلیم بدلون کموي.

په پراخه معنی کې، د اقلیم له پلوه ځیرک کرهنه د یوې هراړخیزې تګلارې ملاتړ کوي چې د اوږدې مودې لپاره د ایکوسیستمونو د ساتنې لپاره د اقتصادي پایښت او د چاپیریال پایښت تر مینځ مینځنۍ ځمکه ومومي.

 

د اقلیم د ځیرک کرنې په غوره کولو کې ننګونې

د اقلیم د ځیرک کرنې د ډیرو ګټو سره سره، په ځانګړې توګه په کلیوالو او ناامنه سیمو کې، په ډیری پرمختللو هیوادونو کې بزګران د دې پلي کولو په برخه کې د لاندې ستونزو سره مخ دي:

د پوهې او پوهاوي نشتوالی. حتی کروندګر چې د اقلیم ځیرک کرنې ته د بدلولو لپاره لیواله دي ممکن د معلوماتو د نشتوالي او تاسیس شوي طریقو ته د لاسرسي له امله د دې کار کولو کې ستونزه ولري.

په پیل کې لوړ لګښتونه. د اقلیم له پلوه ځیرک کرنې کړنې ممکن د ګرانې کرنې ټیکنالوژۍ یا زیربنا غوښتنه وکړي، کوم چې د ډیری بزګرانو، په ځانګړې توګه د کوچنیو مالکینو لپاره د لاسرسي څخه بهر دي.

د بازار خنډونه. د اقلیم له پلوه د ځیرک زراعتي محصولاتو بازار لاهم کوچنی دی ، نو کروندګر ممکن د پیرودونکو موندلو کې مرستې ته اړتیا ولري. دا ممکن د کروندګرو لپاره هم ننګونه وي چې د اقلیم ځیرک کرنې پلي کولو لپاره خپل لګښتونه بیرته ترلاسه کړي او بدلون ګټور کړي.

د پالیسۍ او مقرراتو خنډونه. په ځینو هیوادونو او سیمو کې، بزګران به شاید د حکومتي او تنظیمي خنډونو له امله د اقلیم له پلوه ځیرک کرنې ستراتیژیو ته غاړه کیښودل ستونزمن وي. کیدای شي د اقلیم د ځیرک کرنې په ځینو ټیکنالوژیو او فعالیتونو او د حکومتي ادارو ناکافي تمویل یا تخنیکي ملاتړ باندې ښکاره بندیز وي.

کلتوري او ټولنیز مقاومت. که بزګران د نوې ټیکنالوژۍ یا پروسې په اړه بې تجربه وي، یا که دا د کرنې له تاسیس شوي نورمونو سره په ټکر کې وي، دوی ممکن د پلي کولو څخه ډډه وکړي. هغه کروندګر چې د اقلیم د ځیرک کرنې لپاره د متضاد چلند پلي کولو هڅه کوي ممکن د ځایی خلکو له فشار سره مخ شي.